-
1 λέγω
(αόρ. είπα и είπον, παθ. αόρ. ελέχθην и ειπώθηκα, μελλ. θα πεί, μετχ. είπωμένος и είρημένος) μετ.1) говорить, разговаривать; высказывать; рассказывать;παραμύθια — рассказывать небылицы;λέγω ανοησίες — говорить вздор;
τί (μού) λες! что ты говоришь!;σού είπα να σιωπήσεις! я тебе сказал — замолчи!; τί έχεις να πείς; что скажешь?; τί θέλετε να πείτε μ' αυτό; что вы этим хотите сказать?; σε ρωτώ και συ δε μού λες я тебя спрашиваю, а ты не отвечаешь; άλλα λες κι' άλλα κάνεις ты говоришь одно, а делаешь другое; 2) перен. говорить, передавать, сообщать; λένε πώς... говорят, ходят слухи...; τί λένε οι εφημερίδες γι' αυτό; что об этом пишут в газетах?; η παροιμία λέει... пословица гласит...; ο νόμος το λ,έγει καθαρά закон ясно говорит об отом; 3) говорить, выражать; τό πρόσωπο του λέει πολλά его лицо выражает многое; 4) говорить, обещать; ό, τι λέει δεν ξελέει он не берёт свои слова обратно; είπα ξείπα я пообещал, я и отказал; 5) полагать, считать, думать;λέγω να ξρθω και γώ — я тоже думаю прийти;
λέγω να μην πας — тебе, по-моему. лучше не идти;
ποτέ μου δεν τώλεγα να... никогда не думал, что...;ποιός να (μας) τώλεγε; кто бы мог подумать?; 6) означать, значить; τί πάει να πεί αυτό; что это значит?; αυτό θα πεί... это значит...; 7) называть, звать, именовать; πώς σε λένε; как тебя зовут?; 8) называть, считать; τον λες γι' άνθρωπο; разве можно его назвать человеком?; γιά κακό το λένε это считается плохим; μπορείς να το πείς αυτό φαγητό; разве это еда?; 9) читать, декламировать; петь; πες μας και συ ένα μινόρε спой и ты нам что-нибудь; τί ποίημα θα μας πείς; какое стихотворение ты нам прочтёшь?;§ λέγω κατ' εμαυτόν — или λέγω με το νού μου — думать про себя, размышлять;
είπε και εγένετο сказано — сделано;ό,τι πουν όλοι λέω κι' εγώ как все, так и я; δεν σού λέγω или δεν λέγω όχι я ничего не говорю, может быть это и так; εδώ τα λέμε мы беседуем; τα είπαμε ένα χεράκι а) мы поспорили, поссорились; б) мы, наконец, объяснились; τα λένε οι βουλευτές депутаты заседают; εγώ τα λέω, εγώ τ' ακούω говорить попусту; ούτε τού папа, να μην το πείς храни это в строжайшей тайне; κάτι μας λές ничего нового ты нам не сообщил; δεν μας λες τίποτε в твоих словах нет никакого смысла; αυτό δεν λέει τίποτε это ни о чём не говорит; τό λέει η περδικούλα του или τό λέει η καρδιά του он сильный, храбрый, мужественный человек; ; κατά το λέγειν του по его словам; σαν να λέμβ или πού λέει ο λόγος скажем, например, то есть; λέγε-λέγε..., πές-πές... мало-помалу, понемногу; πές-πές με καταφέρανε мало-помалу они меня уговорили;λέγω δεν κατάλαβα — будто я и не понял;
οδτως ειπείν так сказать;πού λες... или πού λέτε... итак, значит; слушайте дальше; έτσι πού λες вот так, вот что получилось, вот что произошло; χωρίς να πεί κουβέντα не говоря ни слова; εδώ πού τα λέμε собственно говоря; между нами говоря; *ίξω απ' το χορό πολλά τραγούδια λένε легко тебе говорить; άζ πούμε (или πες), πώς... допустим, предположим, что...; ας πούμε (πες) πώς έγινες πλούσιος предположим, что ты разбогател; ο λόγος το λέει к слову сказать; (γιά) να πούμε την αλήθεια откровенно говоря, по правде говоря; φέρ' ειπείν например; λες και (как) будто; εχουμε και λέμε итак, значит у нас... (при счёте); τα είπαμε! решено!, договорились!; ποιός το λέει; где это записано?; εμένα μού λες; что ты мне рассказываешь?, кому ты это говоришь?, расскажи это кому-нибудь другому; άλλο να σού τα λέω κι' άλλο να τ'ακούσεις (να το δεις) словами не передать, это невыразимо (неописуемо); πού να τού (τό) πεί ο παπάς στ' αυτί (κι' ο διάκος στο κεφάλι) чтоб ему околеть; θα το κάνεις και θα πείς κι' ένα τραγούδι только попробуй этого не сделать, сделаешь, как миленький;1) — называться, именоваться;λέγομαι
2) слыть, считаться;§ λέγεται — говорят, ходят слухи;
δεν λέγεται — невыразимый, неописуемый;
καθ' ά κοινώς λέγεται — то есть, другими словами;
αυτό να λέγεται — само собой (разумеется), конечно, несомненно;
ούτε να λέγεται — и речи быть не может, ни в коем случае
-
2 отказать
отказать, отказывать αρνιέμαι, αρνούμαι* не откажите в любезности... έχετε την καλοσύνη να... \отказаться αρνούμαι·не откажусь δε λέγω όχι* * *= отказыватьαρνιέμαι, αρνούμαιне откажи́те в любе́зности... — έχετε την καλοσύνη να...
-
3 отказаться
не откажу́сь — δε λέγω όχι
-
4 отнекиваться
-аюсь, -аешьсяρ.δ. απαντώ, λέγω όχι, δεν• αρνούμαι. -
5 основание
-я ουδ.1. θεμελίωση, Ιδρυση•основание города η ίδρυση της πόλης•
год -я института έτος Ιδρυσης του ινστιτούτου.
2. (κυρλξ. κ. μτφ.) θεμέλιο, βάθρο• υποδομή•основание дома το θεμέλιο του σπιτιού•
экономическое основание οικονομική βάση•
правосудие есть основание всякой власти η δικαιοσύνη είναι η βάση κάθε εξ ουσ. ίας.
3. λόγος, αιτία• στήριγμα•говорю это не без -я λέγω αυτό όχι αβάσιμα•
на этом -и σαυτή τη βάση•
на каком -и? σε ποια βάση;•
иметь основание предполагать έχω λόγο να υποθέτω•
он ревнует без -я αυτός ζηλεύει αδικαιολόγητα.
4. (μαθ., χημ.) βάση•основание треугольника η βάση του τριγώνου.
εκφρ.до -я – μέχρι θεμέλια•разрушить до -я – καταστρέφω εκ θεμελίων•на -и – με βάση•на -и закона – με βάση το νόμο. -
6 ум
-а α.νους, μυαλό, διάνοια•острый ум η οξύνοια•
тонкий ум λεπτό πνεύμα•
светлый ум φωτεινό μυαλό•
склад -а κατάρτιση ή διανοητική κατάσταση• νοοτροπία•
человек большого -а μεγάλος νους•
проницательный ум διεισδυτικός νους•
обширный ум ευρύς νους•
лучшие -ы человечества οι μεγαλύτερες διάνοιες της ανθρωπότητας.
εκφρ.без -а (быть) от кого-чего – ξετρελλαίνομαι (από χαρά, ενθουσιασμό κ.τ.τ.)•α) στα λογικά, στα καλά• в -е ли ты? – είσαι στα λογικά σου•β) νοερώς, με το νου (όχι γραπτά)•три пишу, один в -е – γράφω τρία και ένα το κρατούμενο•ум за разум зашл – παραλόγιασε•- а не приложу – δεν καταλαβαίνω, δεν το χωράει το μυαλό (ο νους), δεν ξέρω•- у-разуму учить – σώφρωνίζω, συμμορφώνω, συνετίζω, βάζω μυαλό, γνώση•лишиться или решиться -а – τρελλαίνομαι•лгобить без -а – ξετρελλαίνομαι απο αγάπη (έρωτα)•помешаться или повредиться в -е – σαλεύει ο νους μου, μου στρίβει, λαβώνομαι, χρωστώ της Μιχαλούς•взяться ή схватиться за ум – ωριμάζω διανοητικά,λογικεύομαι, σωφρωνίζομαι•прийти ή взбрести на ум – έρχομαι στο νου, στο μυαλό•ему пришла на ум страшная мысль – του ήρθε στο μυαλό μια φοβερή σκέψη•свести с -а – α) ξετρελλαίνω, κάνω έξω φρενών, β) καταγοητεύω, παίρνω τα μυαλά•сойти (спятить, свихнуть) с -а – α) παραλογιάζω, ξετρελλαίνομαι. β) ενεργώ, πράττωασυλόγιστα• λέγω ανοησίες•в своём (ή здравом) - – έ όντας στα λογικά μου•и в -е нет (не было) – ούτε κατά διάνοια δεν υπάρχει(δενυπήρχε)•на -е ή в -е быть – υπάρχει στο νου, στη σκέψη•он не в своём - – αυτός δεν είναιστα λογικά του ή στα καλά του•не моего ума дело – δεν καταλαβαίνω τίποτε απ αυτό, δε με αφορά, δε με ενδιαφέρει, δε με νοιάζει•от большого -а ή с большого -а (сделать) – ειρν. από το πολύ μυαλό την παθαίνω. -
7 упрёк
-а α.μομφή, μέμψη, ψέξη, κατηγόρια-επίκριση•строгий упрёк αυστηρή μομφή•
упрёк взаимныеупрёки αλληλοκατηγορίες•
осыпать -ами кого-н. λέγω ένα σωρό κατηγόριες για κάποιον.
εκφρ.бросить упрёк кому – επιρρίπτω (προσάπτω) μομφή σε κάποιον, κοτσάρω•ставить в упрёк кому что – κατηγορώ κάποιον για κάτι•не в упрёк кому – όχι με σκοπό να κατηγορήσω κάποιον•без -а – παλ. άμεμπτα, άψογα.
См. также в других словарях:
συντακτικό — Μελέτη των συντακτικών αξιών των γλωσσικών τύπων. Από τους διάφορους τομείς έρευνας, που κληρονόμησε η σύγχρονη γλωσσολογία από την παραδοσιακή κανονιστική γραμματική, το σ. είναι εκείνο που θέτει τα περισσότερα προβλήματα. Κατά την αρχαία και τη … Dictionary of Greek
Geflügelte Worte (Antike) — Alpha und Omega, Anfang und Ende, kombiniert zu einem Buchstaben Diese Liste ist eine Sammlung alt und neugriechischer Phrasen, Sprichwörter und Redewendungen. Sie beschreibt ihren Gebrauch und gibt, wo möglich, die Quellen an. Graeca non… … Deutsch Wikipedia
Επτάνησα ή Επτάνησος — Ιστορική και γεωγραφική νησιωτική περιοχή (2.307 τ. χλμ., 212.984 κάτ.) που εκτείνεται κατά μήκος των δυτικών παραλίων της Ελλάδας μέχρι τη νότια Πελοπόννησο. Περιλαμβάνει από τα Β προς τα Ν τα νησιά Κέρκυρα, Παξοί, Λευκάδα, Ιθάκη, Κεφαλονιά,… … Dictionary of Greek
ορώ — άω (ΑΜ ὁρῶ, άω, Α επικ. τ. ὁρόω, ιων. τ. ὁρέω, αιολ. τ. ὄρημι) 1. βλέπω, θωρώ, κοιτάζω («ἔστι δίκης ὀφθαλμός, ὅς τὰ πάνθ ὁρᾱ», Μέν.) 2. (το παθ.) ορώμαι είμαι ορατός, είμαι θεατός, φαίνομαι, διακρίνομαι αρχ. 1. έχω την όρασή μου, έχω τα μάτια μου … Dictionary of Greek
αρχαιολογία — Η επιστήμη που μελετά την αρχαιότητα μέσα από όλα τα μνημεία και τα υλικά κατάλοιπά της. Η α. επιδιώκει να αποκαταστήσει τις διάφορες εκδηλώσεις του αρχαίου κόσμου, αφήνοντας κατά μέρος όμως τις μαρτυρίες, που ανήκουν στη σφαίρα αρμοδιότητας της… … Dictionary of Greek
εσχατολογία — Το σύνολο των πεποιθήσεων και των δοξασιών για το τέλος του κόσμου και της ανθρωπότητας (ε. = λόγος περί των εσχάτων). Δεν περιέχουν όλες οι θρησκείες εσχατολογικές αντιλήψεις, δηλαδή δεν προσανατολίζονται όλες προς έναν τελικό σκοπό· αντίθετα,… … Dictionary of Greek
και — γε καί... γε (Α) βλ. και (Ι). (I) ή κι πριν από φωνήεν ή δίφθογγο (AM καί, με κράση πριν από λέξη που αρχίζει από φωνήεν ή δίφθογγο: «χοί» καὶ οἱ, «κἀγώ» καὶ ἐγώ) (σύνδ.) 1. συμπλεκτικός, συνδέει κατά παράταξη δύο ή περισσότερες έννοιες, λέξεις,… … Dictionary of Greek
καλός — Ονομασία δύο οικισμών. 1. Ημιορεινός οικισμός (υψόμ. 410 μ., 101 κάτ.) στην πρώην επαρχία Τεμένους του νομού Ηρακλείου. Βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του νομού, 27 χλμ. ΝΔ της πόλης του Ηρακλείου. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Τεμένους. 2.… … Dictionary of Greek
λόγος — I Η ομιλία, η λαλιά του ανθρώπου ως μέσο έκφρασης και επικοινωνίας. Βλ. λ. γλώσσα. Λ. επίσης ονομάζεται η λογική. Βλ. λ. λογική. II (Μαθημ.). Ας είναι Α και Β δύο ομοειδή γεωμετρικά μεγέθη, για παράδειγμα, δύο ευθύγραμμα τμήματα· ενδέχεται φυσικά … Dictionary of Greek
μακράν — (AM μακράν, Α ιων. τ. μακρήν, Μ και μακρά) επίρρ. σε μεγάλη τοπική ή χρονική απόσταση, μακριά (α. «μακρὰν γὰρ βαρβάρου ναίει χθονός», Ευρ. β. «ἐπεὶ τἄν οὐ μακρὰν ἔζων ἐγώ», Σοφ.) νεοελλ. έξω, εκτός μσν. φρ. «πάγω μακρά» αργώ, καθυστερώ (αρχ. φρ.… … Dictionary of Greek
ος — (I) η, ο (ΑΜ ὅς, ἥ, ὅ, Α αρσ. και ὃ) (αναφ. αντων.) 1. ο οποίος (α. «ο περί ου ο λόγος» αυτός για τον οποίο μιλάμε β. «φίλον θάλος, ὃν τέκον αὐτή», Ομ. Ιλ.) 2. φρ. α) «καθ ο», «καθ α» και, με συντμ., «καθό», «καθά» i) λόγω τού ότι ii) ακριβώς… … Dictionary of Greek
